Μπουνιαλής, Εμμανουήλ Τζάνες

(Ρέθυμνο 1610 – Βενετία 1690). Λόγιος κληρικός, ποιητής και ζωγράφος. Στο Ρέθυμνο πήρε τα πρώτα του μαθήματα ζωγραφικής. Έπειτα πήγε στην Κεφαλονιά, Κέρκυρα και, τέλος, στη Βενετία όπου και εγκαταστάθηκε. Το 1659 διορίστηκε εφημέριος του εκεί ελληνικού ορθόδοξου ναού του Αγίου Γεωργίου, θέση στην οποία έμεινε έως τον θάνατό του. Υπήρξε ένα από τα φωτεινά πνεύματα της εποχής του και ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες στοχαστές και καλλιτέχνες του 17ου αι. Ως ζωγράφος χαρακτηρίζεται για την ώριμη αλλά ταυτόχρονα και αυστηρά τυπική τεχνική του, που αντλεί τις ρίζες της στη βυζαντινή παράδοση. Αργότερα δέχτηκε τη δυτική επίδραση και ιδιαίτερα την ιταλική, αλλά κατόρθωσε να διαπλάσει προσωπικό ύφος (αυστηρό πάντοτε) και υψηλής και επιβλητικής καλλιτεχνικής στάθμης. Πολύ γρήγορα μάλιστα κατόρθωσε να επιβληθεί τόσο, ώστε να θαυμάζεται από τους συγχρόνους του στη Βενετία. Παλιότερο γνωστό έργο του Μ. είναι η φορητή εικόνα της Αμολύντου, έργο του 1641, που βρίσκεται στον γυναικωνίτη του ναού της Φανερωμένης στη Ζάκυνθο. Το 1648 ζωγράφισε στην Κέρκυρα μία μεγάλη εικόνα του Παντοκράτορα και τις ακόνες του βυζαντινού ναού των αγίων Ιάσωνα και Σωσίπατρου και της Λαμπωβίτισσας. Επίσης πολύ ωραίες εικόνες ζωγράφισε στη Βενετία από το 1659 έως τό 1691, όπως εκείνη του Αγίου Ιωάννη στο ναό του Αγίου Γεωργίου. Αριστουργήματα του θεωρούνται οι εικόνες: «Κωνσταντίνος και Ελένη», «Παναγία», «Κύριλλος Αλεξανδρείας», ο «Γοβδελάς» και ο «Μεθόδιος Πατάρων». Ως ποιητής ο Μ. δεν ήταν τόσο αξιόλογος, ωστόσο έγραψε: Ακολουθία του αγίου Μεγαλομάρτυρα Γοβδελά Πέρση (1661, Βενετία), Ακολουθία της αγίας Μεγαλομάρτυρας Φωτεινής της Σαμαρείτιδας (1671, Βενετία), Ακολουθία του οσίου Αλυπίου του Κιωνίτη (1679, Βενετία) κ.ά. Ο Εμμανουήλ Τζάνες Μπουνιαλής, με το πλούσιο έργο του, κινήθηκε ανάμεσα στην αυστηρή παράδοση της Κρητικής σχολής και στη δυτική ζωγραφική. Εδώ, μια εικόνα του (Βυζαντινό Μουσείο). Εικόνα της «Αγίας Αικατερίνης», του Κωνσταντίνου Τζάνε Μπουνιαλή, παρατηρείται ο ίδιος δυαδισμός τεχνοτροπίας με του αδερφού του Εμμανουήλ (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη).